<figure class="wp-block-image size-large"><img src="https://admin.fablabwarszawa.pl/app/uploads/2025/02/RT301355-1024x664.jpg" alt="" class="wp-image-2104" /></figure>



Zastanówmy się przez chwilę: czy żyjemy w epoce największego postępu technologicznego w dziejach, czy raczej w epoce coraz bardziej złożonych barier dostępu do innowacji? Wydaje się, że nigdy wcześniej ludzkość nie dysponowała takimi możliwościami – mamy superkomputery w kieszeni, sztuczną inteligencję, która potrafi pisać książki, i technologie pozwalające wydrukować domy. A jednocześnie wiele nowoczesnych rozwiązań technologicznych pozostaje trudniej dostępnych dla szerokiego grona użytkowników – czy to z powodu patentów, zamkniętych ekosystemów, czy też skomplikowanych regulacji rynkowych.



Współczesne innowacje często powstają w ramach dużych struktur, które dbają o ich ochronę prawną – od kodu oprogramowania po kształt wtyczki do ładowarki. W niektórych branżach, takich jak motoryzacja czy rolnictwo, rośnie liczba systemów zabezpieczeń ograniczających możliwość samodzielnej naprawy sprzętu. To wywołuje rosnącą debatę na temat prawa użytkowników do modyfikowania i utrzymywania w dobrym stanie swoich urządzeń.



W tym kontekście ruch open-source jawi się nie tyle jako narzędzie dla hobbystów, ale jako akt technologicznego oporu – forma buntu przeciwko systemowi, który zamyka innowacje w rękach nielicznych. A jeśli połączymy to z projektowaniem cyrkularnym – ideą, która zakłada eliminację odpadów i maksymalne wydłużenie życia produktów – dostajemy kombinację, która może zmienić reguły gry.



<h2>Od katedr gotyckich do plików STL – skąd wzięła się idea otwartości?</h2>



Jeśli spojrzymy na historię, to okaże się, że idea dzielenia się wiedzą technologiczną nie jest niczym nowym. Średniowieczne katedry gotyckie powstawały dzięki otwartym systemom wymiany doświadczeń – architekci podróżowali po Europie, ucząc się od siebie nawzajem, zamiast chronić swoje pomysły tajemnicą. Dzięki temu każdy kolejny budynek był bardziej zaawansowany niż poprzednie.



Dziś rolę dawnych warsztatów budowlanych przejęły społeczności open-source, w których inżynierowie, projektanci i hobbyści udostępniają pliki CAD, instrukcje montażu czy modyfikacje istniejących konstrukcji. Nie musisz projektować od podstaw – możesz pobrać gotowy model drukarki 3D, stołu warsztatowego czy robota, dostosować go do własnych potrzeb i udostępnić swoją wersję innym.



To podejście, które nie tylko przyspiesza innowacje, ale również czyni je bardziej dostępnymi dla każdego, kto ma dostęp do narzędzi takich jak drukarki 3D, frezarki CNC czy ploter laserowy.



<h2>Drukarki 3D, CNC i recykling – jak open-source wpisuje się w cyrkularność?</h2>



Teraz wyobraźmy sobie warsztat przyszłości. Niewielką fabrykę, ale małą pracownię, w której stoi drukarka 3D, frezarka CNC i ploter laserowy. Tam, zamiast produkować kolejne tony plastikowych śmieci, rzemieślnik wykorzystuje zużyte materiały – tworzywa sztuczne z recyklingu, drewno pochodzące z rozbiórki budynków.



Nie musi projektować od zera – wchodzi na Thingiverse lub OpenBuilds, pobiera gotowy model, modyfikuje go według własnych potrzeb i drukuje. Może to być obudowa do lampy, może element mebla. Tak działa open-source w projektowaniu cyrkularnym – zamiast tworzyć nowe produkty, bazujemy na tych, które już istnieją, ulepszamy je i wydłużamy ich życie.



To rewolucja, ale cicha. Nie słychać o niej w mediach głównego nurtu, bo nie leży w interesie wielu korporacji. Ale dzieje się.



<h2>Przyszłość open-source w projektowaniu – co dalej?</h2>



Czy przyszłość projektowania rzeczywiście należy do współdzielenia? W świecie druku 3D, CNC i gospodarki cyrkularnej open-source już dziś odgrywa kluczową rolę, ale to dopiero początek. Technologie zmieniają się szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, a otwarte podejście do innowacji wydaje się naturalną odpowiedzią na wyzwania współczesnego świata. Coraz częściej pojawiają się projekty wykorzystujące sztuczną inteligencję do analizy tysięcy otwartych modeli i sugerowania optymalnych rozwiązań konstrukcyjnych, co może sprawić, że projektowanie stanie się jeszcze bardziej dostępne.



Nie bez znaczenia pozostaje także rozwój nowych materiałów zgodnych z gospodarką cyrkularną. Powstają filamenty do druku 3D wykonane z odpadów z tworzyw sztucznych, biokompozyty o właściwościach przewyższających tradycyjne tworzywa sztuczne czy drewniane płyty produkowane bez użycia klejów syntetycznych. Można przypuszczać, że otwarte społeczności będą coraz częściej eksperymentować z materiałami pochodzącymi z recyklingu i udostępniać swoje wyniki, przyczyniając się do tworzenia bardziej zrównoważonych produktów.



Równie ważnym kierunkiem jest popularyzacja modułowych konstrukcji, które pozwalają użytkownikom na łatwą rozbudowę i modyfikację urządzeń bez konieczności ich całkowitej wymiany. W kontekście projektowania cyrkularnego oznacza to nie tylko ograniczenie odpadów, ale także większą swobodę w dopasowywaniu produktów do zmieniających się potrzeb. Przykładem mogą być otwarte systemy meblowe czy drukarki 3D, które można aktualizować poprzez wymianę pojedynczych komponentów zamiast kupowania nowego urządzenia.



Choć open-source nie jest panaceum na wszystkie problemy współczesnego przemysłu, jego wpływ na technologie cyfrowe i wytwórcze jest niezaprzeczalny. To właśnie w tym modelu tkwi potencjał, by projektowanie stało się bardziej demokratyczne, elastyczne i świadome ekologicznie. Społeczności hobbystów, inżynierów i projektantów od lat udowadniają, że współpraca i otwartość mogą prowadzić do innowacji na poziomie, który jeszcze dekadę temu wydawał się niemożliwy. Jeśli ten trend się utrzyma, możemy spodziewać się, że przyszłość rzeczywiście będzie należeć do tych, którzy nie tylko tworzą, ale także dzielą się swoją wiedzą.



Jako FabLab powered by Orange i Stowarzyszenie Robisz.to dokładamy swoją cegiełkę do zmiany myślenia o projektowaniu i edukacji. Uruchomiliśmy cykl warsztatów Jobs of Tomorrow, w którym mierzymy się z wyzwaniami przyszłości i przygotowujemy uczestników do zawodów, które dopiero się kształtują.



Przez pięć miesięcy uczestnicy zdobywają praktyczne umiejętności w druku 3D, obróbce CNC, pracy z elektronarzędziami oraz projektowaniu w Fusion 360, Inkscape i Tinkercad. Ale to nie tylko nauka obsługi maszyn –kładziemy nacisk na umiejętności takie jak praca zespołowa, iteracyjne podejście do projektowania i nauka wdrażania pomysłów w życie. Każdy uczestnik przechodzi cały proces – od pierwszych koncepcji, przez modelowanie i prototypowanie, aż po stworzenie gotowego rozwiązania.



To podejście, które nie tylko rozwija kompetencje techniczne, ale uczy myślenia projektowego, współpracy i elastyczności – umiejętności niezbędnych w dynamicznie zmieniającym się świecie. Patrząc na to, jak szybko rozwija się idea open-source i gospodarki cyrkularnej, jedno jest pewne – przyszłość nie wydarzy się sama. Przyszłość trzeba zaprojektować. I właśnie to robimy tutaj, w FabLabie.



Więcej o projekcie możesz przeczytać w naszych social mediach @Fablabwarszawa i @Robisz.to

RT301355

Open-source w projektowaniu cyrkularnym: Czy przyszłość należy do współdzielenia?

Projektowanie cyrkularne: Nowe podejście dotworzenia w odpowiedzi na wyzwania współczesności

<figure class="wp-block-image size-large"><img src="https://admin.fablabwarszawa.pl/app/uploads/2025/01/IMG_20241105_201153-4-1024x460.jpg" alt="" class="wp-image-2026" /></figure>



na zdjęciu proces rozkręcania dysków CD i odzyskiwania silników krokowych w pracowni elektronicznej



W obliczu współczesnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, kurczące się zasoby naturalne oraz wzrost populacji, projektowanie cyrkularne nabiera kluczowego znaczenia. To podejście staje się nie tylko coraz bardziej popularne, ale przede wszystkim niezbędne, gdy myślimy o przyszłości tworzenia produktów i usług. Czym jednak jest projektowanie cyrkularne i jak różni się od koncepcji takich jak zrównoważony rozwój, recykling czy upcykling?&nbsp;



<h3>Czym jest projektowanie cyrkularne?</h3>



Projektowanie cyrkularne to podejście wpisujące się w założenia gospodarki obiegu zamkniętego (cyrkularnego), które kładzie nacisk na całościowy cykl życia produktu – od etapu projektowania, przez użytkowanie, aż po ponowne wykorzystanie materiałów.. Jego głównym celem jest maksymalne przedłużenie użyteczności produktu oraz jego komponentów, przy jednoczesnym minimalizowaniu wpływu na środowisko. W odróżnieniu od tradycyjnego, generującego odpady modelu liniowego („weź, wyprodukuj, wyrzuć”), projektowanie cyrkularne dąży do całkowitej eliminacji odpadów, przekształcając „koniec życia” produktu w punkt wyjścia dla nowych cykli.



<h3>Kluczowe cechy projektowania cyrkularnego</h3>



Trzy główne założenia gospodarki obiegu zamkniętego opierające się na projektowaniu to:



<ul class="wp-block-list">
<li>eliminacja odpadów i zanieczyszczeń,</li>



<li>domykanie obiegów przy projektowaniu produktów i usług</li>



<li>regeneracja naturalnych ekosystemów</li>
</ul>







Projektowanie cyrkularne ma wiele aspektów, które wspólnie tworzą kompleksowei długofalowe podejście do tworzenia produktów. Warto wspomnieć o kilku z nich:



<ol class="wp-block-list">
<li>Trwałość i jakość produktów. Trwałość to fundament projektowania cyrkularnego – produkty tworzone są z myślą o długowieczności i odporności na zużycie. Wybór materiałów jest starannie dostosowany do funkcji, a projektowanie przewiduje możliwość naprawy i wymiany poszczególnych elementów. Im dłużej produkt będzie sprawny, tym rzadsza będzie jego wymiana, co pozwoli zmniejszyć zapotrzebowanie na surowce i energię. </li>



<li>Budowanie więzi z produktem. Projektowanie z myślą o budowaniu emocjonalnej więzi pomiędzy produktem a użytkownikami stanowi istotny element projektowania cyrkularnego. Produkty, które budzą pozytywne wspomnienia lub wywołują emocjonalne przywiązanie, są bardziej cenione i częściej podlegają starannej pielęgnacji. Na przykład dobrze zaprojektowane meble czy ubrania, które użytkownicy uznają za wartościowe, mogą pozostawać w użyciu przez lata, znacząco ograniczając nadmierną konsumpcję i generowanie odpadów.. </li>



<li>Modułowość i przyszłe wykorzystanie. Modułowość produktów odgrywa kluczową rolę w przyszłym  recyklingu i odzysku materiałów. Tworzenie produktów z myślą o tym, co stanie się z nimi po zakończeniu ich funkcji, umożliwia łatwiejszy demontaż i efektywny odzysk komponentów. Dzięki temu części produktów mogą być ponownie wykorzystane, a materiały poddane przetworzeniu, co ogranicza ilość odpadów i wspiera rozwój gospodarki cyrkularnej. </li>



<li>Lokalność surowców: Świadomość kosztów środowiskowych transportu sprawia, że projektowanie cyrkularne promuje wykorzystywanie lokalnych surowców. Dzięki temu zmniejsza się ślad węglowy związany z logistyką, a jednocześnie wspierane są lokalne społeczności i gospodarki. </li>



<li>Minimalizacja odpadów Projektowanie cyrkularne eliminuje koncepcję „końca życia” produktu. Wszystko, co trafia do obiegu, pozostaje w nim dzięki upcyklingowi, naprawie lub ponownemu użyciu. </li>
</ol>



<h3>Projektowanie cyrkularne a zrównoważony rozwój, recykling i upcykling</h3>



Projektowanie cyrkularne stanowi integralną część szerszej koncepcji zrównoważonego rozwoju, który zakłada troskę o przyszłe pokolenia i środowisko poprzez odpowiedzialne zarządzanie zasobami. Recykling i upcykling natomiast to konkretne procesy – pierwszy polega na przetwarzaniu materiałów w celu wytworzenia nowych, podobnych produktów, podczas gdy drugi nadaje odpadom nową, często wyższą wartość użytkową.. Projektowanie cyrkularne łączy te podejścia, wzbogacając je o myślenie systemowe i domykając obiegi materiałowe.



<h3>Dlaczego warto wdrażać projektowanie cyrkularne?</h3>



Projektowanie cyrkularne przynosi szereg korzyści – zarówno dla środowiska, jak i dla użytkowników. Ograniczenie marnotrawstwa zasobów oraz dbałość o wysoką jakość produktów przekładają się na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, redukcję zużycia surowców i ograniczenie ilości odpadów. Dla użytkowników produkty projektowane cyrkularnie mogą być bardziej trwałe i lepiej dostosowane do ich potrzeb, a także łatwiejsze w naprawie, co zwiększa ich funkcjonalność i wartość użytkową.



W obliczu globalnych wyzwań, projektowanie cyrkularne to krok w stronę bardziej zrównoważonego świata, w którym wartość materiałów i produktów jest utrzymywana możliwie jak najdłużej.



Wyzwania i perspektywy



Wdrożenie projektowania cyrkularnego wymaga zmian na wielu poziomach: od edukacji projektantów i producentów, przez rozwój technologii, aż po zaangażowanie użytkowników i wsparcie polityczne. To złożone wyzwanie, ale jego efekty – bardziej zrównoważona i odpowiedzialna przyszłość – są tego warte.



Projektowanie cyrkularne wykracza poza kategorię strategii projektowej – jest zmianą sposobu myślenia. Wspierając zamknięte obiegi i odpowiedzialną konsumpcję, mamy szansę na zbudowanie zrównoważonej przyszłości dla wszystkich.&nbsp;



W FabLabie staramy się rozwijać w tym kierunku i umożliwiać młodym osobom zdobycie wiedzy i umiejętności potrzebnych do tworzenia w duchu projektowania cyrkularnego. Aktualnie realizujemy te założenia w ramach projektu „Zawody Przyszłości”, który który rozpoczął się w styczniu i potrwa do końca maja. Trzymamy kciuki za osoby uczestniczące i owoce tego projektu!

IMG_20241105_201153 4

Odkrywając Pecha Kucha

Po co prezentować swoje prace, jak się przygotować i na czym polega Pecha Kucha - tego dowiecie się z tego artykułu.



<figure class="wp-block-image size-large is-resized"><img src="https://admin.fablabwarszawa.pl/app/uploads/2025/01/IMG_5612-2-1-1024x768.jpg" alt="" class="wp-image-2003" style="width:840px;height:auto" /></figure>



<h2>Co to jest Pecha Kucha?</h2>



To forma prezentacji, którą w lutym 2003 r. stworzyli Astrid Klein i Mark Dytham. W Tokio zaprosili architektów, twórców i projektantów do zaprezentowania swoich projektów i pasji. Zależało im na zadbaniu o krótką i dynamiczną formę przekazu. Tak powstała Pecha Kucha, co z japońskiego oznacza dosłownie pogawędkę.



Prezentacja w tej formule składa się z 20 slajdów i każdy prezentowany jest przez 20 sekund. Takie założenie dyscyplinuje osoby występujące i umożliwia zwięzłe zapoznanie się z większą ilością pomysłów i projektów.



<h2>Po co prezentować?</h2>



Warto chwilę zastanowić się, jaki jest główny cel i intencja naszej prezentacji.



Opowiedzenie o swoim projekcie innym osobom może mieć kilka wartości, m.in:



<ul class="wp-block-list">
<li>podzielenie się swoją pasją, projektem</li>



<li>opowiedzenie o ważnym społecznie temacie</li>



<li>budowanie naszych umiejętności opowiadania </li>



<li>znalezienie osób do współpracy</li>



<li>dobra zabawa 🙂</li>
</ul>



To również świetny pretekst do spotkania, podzielenia się swoją pasją i okazja do wzajemnej inspiracji.&nbsp;



<h2>Pecha Kucha w FabLabie</h2>



W grudniu 2023 roku odbyła się pierwsza Pecha Kucha w FabLabie. Było to wydarzenie, podczas którego zaprosiliśmy mejkerki i mejkerów do zaprezentowania swojej pasji lub realizowanych projektów w formie krótkich, dynamicznych prezentacji. Dzięki temu spotkanie miało zwarty i inspirujący charakter. Była to także doskonała okazja do nawiązania nowych znajomości i wymiany doświadczeń.&nbsp; 



<h2>Co zaprezentowali uczestnicy?</h2>



<ul class="wp-block-list">
<li>Łukasz zaprezentował deskorolkę wykonaną z deski snowboardowej, opowiadając o swoim projekcie stworzonym w duchu less waste. Pomysł rozwijał w trakcie programu "Rozwijaj swój pomysł w FabLabie", którego był uczestnikiem.</li>



<li>Yelyzaveta, absolwentka programu YouthLab realizowanego w 2023 r. w FabLabie, przedstawiła historię powstania szachów wikingów. Po jej prezentacji osoby uczestniczące mogły poznać zasady gry i spróbować swoich sił.</li>



<li>Agata – Holy Pangolin pokazała kulisy tworzenia animacji poklatkowej. Jej praca, dostępna na<a href="https://www.youtube.com/watch?v=L6qJWVZb4Qs"> YouTube</a>, zachwyciła publiczność.</li>



<li>Witek, wolontariusz naszego FabLabu, opowiedział o elektrowniach wiatrowych i pokazał, jak można tworzyć wiatraki przy użyciu butelek PET.</li>



<li>Olesia, również nasza wolontariuszka, zaprezentowała swoje projekty, w tym podkładki z wygrawerowaną mapą Warszawy</li>
</ul>



<figure class="wp-block-image size-large is-resized"><img src="https://admin.fablabwarszawa.pl/app/uploads/2025/01/Animacja_-1024x558.png" alt="" class="wp-image-2004" style="width:840px;height:auto" /></figure>



(Zdjęcie z prezentacji Agaty – Holy Pangolin – podczas pierwszej edycji Pecha Kucha w FabLabie)



<h2>Zapraszamy na kolejną edycję!</h2>



Już 13 stycznia odbędzie się kolejna Pecha Kucha, organizowana w ramach spotkań inspiracyjno-sieciujących Maker Woman. To świetna okazja, aby podzielić się swoją pasją lub projektem!



Do 6 stycznia zapraszamy do zgłaszania osoby, które chcą zaprezentować swoje projekty/ swój projekt. <a href="https://forms.gle/cR7BQQgNcEnoJEgF6" target="_blank">Tutaj zapisy.</a>



Serdecznie zapraszamy!

Witaj w FabLabie